Uzmanlara Göre, Somali’de Eş-Şebab’la Mücadele, Sadece Askeri Değil Sosyal Çözümler De Gerektiriyor Haberi

MOGADIŞU (AA) – Örgüt, sadece Somali’de değil, komşu ülkelerde de saldırılar düzenleyerek her yıl birçok can kaybına neden oluyor.

Terör örgütü Eş-Şebab, 15 yılı aşkın süredir Somali halkı üzerinde ideolojik, kültürel ve sosyal etkilerini sürdüren bir yapı olarak varlığını devam ettiriyor.

Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud’un 2022’de yeniden göreve gelmesinin ardından hükümet, güvenlik alanında önemli adımlar attı ve bazı bölgelerde örgüte karşı kayda değer başarılar elde edildi.

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) dış politika araştırmacıları Dr. Tunç Demirtaş ve Afifa A. Warsame, Eş-Şebab’ın bölgedeki etkisi ve Somali hükümetinin yaklaşımına ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtladı.

Eş-Şebab’ın sosyolojik ve psikolojik etkileri var

Dr. Demirtaş, Eş-Şebab’ın Somali’deki varlığının yalnızca askeri değil, aynı zamanda sosyolojik ve psikolojik boyutları olduğuna dikkat çekti.

Somali’deki mevcut toplumsal yapılar ve güvenlik dinamikleri dikkate alındığında Eş-Şebab gibi örgütlerin kısa sürede tamamen ortadan kaldırılmasının oldukça güç göründüğünü belirten Demirtaş, “Bu süreç, sadece askeri değil, aynı zamanda sosyal bütünleşme ve kurumsal kapasitenin geliştirilmesini de kapsayan uzun vadeli bir strateji gerektiriyor.” dedi.

Son dönemde Eş-Şebab’ın taktiklerinde yaşanan değişikliklere de işaret eden Demirtaş, sosyal medya ve geleneksel medya üzerinden yürütülen dezenformasyon faaliyetlerinin arttığını kaydetti.

Demirtaş, “Eş-Şebab, geleneksel medya ve sosyal medya üzerinden özellikle hükümeti zayıf, kendisini ise güçlü gösteren bir algı üretmeye çalışıyor. Bu, kamuoyu psikolojisini etkilemeyi ve hükümetin meşruiyetini sorgulatmayı amaçlayan bir strateji.” ifadesini kullandı.

Örgütün kimi zaman kırsal bölgelerde kısa süreli varlık gösterdiğini söyleyen Demirtaş, bu taktiklerin örgüt için bir tür “görünürlük stratejisi” olduğunu dile getirdi.

Demirtaş, “Zaman zaman bazı köylerde anlık baskınlar düzenleyip geri çekilerek yani vur-kaç taktiği ile görsel materyal toplayarak bölgeden kaçtıklarını görüyoruz. Bu tür sembolik eylemler hem psikolojik baskı kurmak hem de kamuoyunda bir güç algısı oluşturmak amacı taşıyor.” diye konuştu.

Özellikle kırsal bölgelerde Eş-Şebab’ın zaman zaman alternatif bir otorite olarak algılanabildiğini vurgulayan Demirtaş, bu durumun yalnızca güvenlik önlemleriyle değil, kapsamlı kalkınma politikalarıyla aşılabileceğini belirtti.

Demirtaş, Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud’un 27 Mart’ta Türkiye’ye gerçekleştirdiği ziyaretin ardından, askeri operasyonların daha etkili bir aşamaya geçmesinin mümkün olduğu değerlendirmesinde bulundu.

Eş-Şebab propagandası

Araştırmacı Warsame de Somali hükümetinin, Eş-Şebab’ın yürüttüğü dijital propaganda faaliyetlerine karşı daha etkin stratejiler geliştirmesi gerektiğini ifade etti.

Özellikle sosyal medya üzerinden yayılan içeriklerin, güvenlik güçleri arasında moral bozukluğuna ve psikolojik baskıya neden olabildiğini vurgulayan Warsame, şunları kaydetti:

“Örgüt, yeni ve eski görsellerle gerçekliği bulanıklaştırarak çatışmalara doğrudan katılmayan güvenlik personeli üzerinde kaygı ve karamsarlık yaratabiliyor. Bu da sahadaki performansı olumsuz etkileyebiliyor.”

Warsame, hükümetin halkla daha derinlemesine bir bağ kurması gerektiğini belirterek, “Halkın desteği sadece güvenlik değil, toplumsal meşruiyet açısından da hayati önem taşıyor. Halkın beklentilerine duyarlılık gösterilmesi, hükümetin sahadaki başarısını doğrudan etkileyebilir.” dedi.

Somali ordusunda “eşitsizlik sorunu”

Warsame, Somali güvenlik güçlerinin Eritre, Birleşik Arap Emirlikleri, Türkiye, ABD ve diğer ülkeler tarafından eğitilen Somali askerleri arasında büyük maaş eşitsizlikleri olduğunu söyledi.

Bu durumun askerler arasında moral bozukluğuna yol açtığını aktaran Warsame, “Bir asker ayda 100 dolar alırken, bir diğeri 200 veya 400 dolar maaş alabiliyor. Üstelik maaşların verilme zamanı da düzensiz olabiliyor. Bu tür farklılıklar, ordu içinde ciddi bir motivasyon kaybına neden oluyor.” yorumunu yaptı.

Eş-Şebab’ın özellikle 2022 öncesinde daha yoğun saldırılar gerçekleştirdiğini hatırlatan Warsame, hükümetin yeni dönemde daha kararlı bir askeri strateji benimsemesinin dengeleri değiştirdiğini ifade etti.

Warsame, sözlerini şöyle tamamladı:

“Birçok bölge, halkın da desteğiyle örgütün elinden alındı. Bu süreçte birçok kabile silahlanarak Eş-Şebab’a karşı savaşmaya başladı. Bu durum şiddetli çatışmalara ve büyük kayıplara da yol açtı. Sonuç olarak pek çok bölge kurtarıldı ve Eş-Şebab’ın eski kontrol alanlarında örgütün varlığı ortadan kalktı. Ancak toplumda hala farklı duygular ve yaklaşımlar var. Somali halkının içinde yorgunlar, sessiz kalanlar, korkanlar, kendi çıkarlarını önceleyenler ve hükümeti destekleyenler gibi çeşitli fraksiyonlar var. Bu farklılıkların dikkate alındığı bütüncül bir yaklaşım, mücadelede başarıyı pekiştirebilir.”

Muhabir: Hodan Mohamed Abdullahi