PORT SUDAN (AA) – Ordu kuvvetleri, başkent Hartum ve çevresinde HDK’nin kontrolünde bulunan bölgelerin önemli kısmını geri alarak son aylarda başkentin tamamını kapsayacak şekilde ilerleyişini hızlandırdı.
Ülkede iki yıl önce başlayan ordu ve HDK arasındaki çatışmalar nedeniyle yaklaşık 9 milyon kişi ülke içinde yerinden edilirken 3,5 milyon kişi komşu ülkelere geçti.
Sudan’da çatışmalar sebebiyle altyapı, ekonomi, eğitim ve sağlık gibi alanlarda ciddi yıkım yaşanırken halk, türlü zorluklarla karşı karşıya kalıyor.
Ordu ile bir zamanlar ona bağlı HDK arasında askeri reform ve entegrasyon gibi konulardaki anlaşmazlıklar nedeniyle süren çatışmaların sona ermesi için başlatılan tüm çözüm girişimleri, bugüne kadar sonuçsuz kaldı.
HDK saldırıyor, ordu savunuyordu
Çatışmaların ilk aylarında ordu savunma pozisyonundayken HDK saldırıyor ve yeni bölgeleri ele geçiriyordu.
Hartum’da başlayan çatışmalarda, ilk günlerde HDK hızla ilerleyerek şehirdeki geniş alanları ele geçirdi.
Daha sonra Çad sınırında batıya yönelen HDK, ülkenin nüfus ve toprak bakımından yaklaşık 4’te 1’ine tekabül eden Darfur bölgesindeki beş eyaletten dördünün merkezini kontrolü altına aldı.
HDK, 26 Ekim 2023’te Güney Darfur eyaletinin merkezi Nyala’yı, 31 Ekim 2023’te Orta Darfur eyaletinin merkezi Zalince’yi, 4 Kasım 2023’te Batı Darfur eyaletinin merkezi Cuneyne’yi ve 20 Kasım 2023’te Doğu Darfur eyaletinin merkezi ed-Dueyn’i ele geçirdiğini duyurdu.
Faşir, Mayıs 2024’ten bu yana HDK kuşatması altında
HDK, Mayıs 2024’ten bu yana Kuzey Darfur’un ve bölge ticaretinin merkezi konumundaki Faşir’i kuşatma altında tutuyor.
Bu süreçte ordunun başkentteki karargahlarına saldıran HDK, güneye yayılarak 19 Aralık 2023’te ülkenin tahıl ambarı olarak nitelendirilen Cezira eyaletinin merkezi Vad Medeni’ye girmeyi başardı.
HDK, 29 Haziran 2024’te ülkenin güneyindeki Sinnar eyaletinin merkezi Sinca’yı da aldığını açıkladı.
Raporlara ve yerel kaynaklara göre HDK’nin girdiği çoğu bölgede yağmalama, tecavüz ve yerinden etme gibi ihlaller yaşanıyor.
Ordudan büyük kara operasyonuyla savunmadan saldırıya geçti
Sudan ordusu, Hartum’un batısında yer alan Umdurman bölgesinde kontrolünü pekiştirdikten sonra 26 Eylül 2024’te başlattığı kara operasyonuyla savunma pozisyonundan saldırı pozisyonuna geçti.
Ordu güçleri, Umdurman’dan Beyaz Nil Köprüsü üzerinden Hartum’un merkezine ve Halfaya Köprüsü üzerinden Bahri bölgesine geçmeyi başardı.
Güneyden de ilerleyen ordu, 23 Kasım 2024’te Sinnar eyaletinin merkezi Sinca’nın kontrolünü yeniden sağladı.
Ordu, 11 Ocak’ta ise Cezira eyaletinin merkezi Vad Medeni’yi de geri aldı.
Hartum’da ilerlemesini sürdüren ordu ve saflarında çatışan yerel unsurlar, 24 Ocak’ta şehrin kuzeyindeki Bahri bölgesindeki Sinyal Kolordusu Karargahı üzerindeki kuşatmayı kaldırmayı başardı.
Karargah ile Ordu Genel Komutanlığı arasındaki Mavi Nil Köprüsü’nü de alan orduya bağlı kuvvetler, bu sayede Ordu Genel Komutanlığı üzerindeki 21 ay süren kuşatmayı da bir taraftan kırmış oldu.
Ordu ayrıca 30 Ocak’ta, Kuzey Kurdufan eyaletindeki Um Ravaba şehrinin kontrolünü sağladığını bildirdi.
İnsanlar, ordu güçleri bir bölgeye girdiği zaman onu sevinç gösterileriyle karşılıyor.
Ayrıca yerinden edilmiş binlerce kişi, ordunun kontrolüne geçen bölgelere geri dönüyor.
Dış müdahaleler, savaşın uzamasına sebep oldu
Sudanlı akademisyen İbrahim Nasır, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Sudan’daki savaşın bu kadar uzamasının sebebini, dış ülkelerin müdahil olması ve Sudan ordusunun bu savaşa hazır olmaması şeklinde tanımladı.
HDK’nin son dönemlerde gerilemeler yaşadığına dikkati çeken Nasır, HDK lideri Muhammed Hamdan Dagalu’nun “bilinmeyen yerden” savaşı komuta ettiğini belirterek bazı kabileler ile silahlı grupların ordunun yanında yer aldıklarını ilan etmesiyle dengelerin değiştiğini anlattı.
Nasır, savaşın Darfur’da devam edeceğini düşündüğünü belirterek şunları kaydetti:
“HDK, Darfur’da birçok bölgeyi kontrol ediyor. Onlar, Çad üzerinden silah tedarik ediyor. Son günlerde de Çad hükümeti, Sudan hükümeti ile bir normalleşme arayışı içinde. HDK lideri Dagalu, Libya’nın batısını kontrol eden Hailfe Hafter ile irtibat sağlayarak oradan da destek alıyor. Bu şekilde devam ederse Darfur’da çok taraflı bir iç savaştan bahsedeceğiz ve hem Darfur’un istikrarsızlaştığı hem Darfur insanının birlikte yaşamasının zor hale geleceği günler görebiliriz.”
Sudan’ın orta kesimlerindeki Cezira eyaletinde birçok köye HDK’nin saldırdığını ve “ciddi katliamlar” yaptığını aktaran Nasır, ordunun eyaletin hemen hemen tamamını kontrolüne geçirdiğini söyledi.
Nasır, “Hartum’daki savaş, ordunun daha önce tecrübe etmediği meskun mahal savaşı olduğu için biraz uzayabilir ama Hartum’daki savaşın bitmesiyle Sudan’ın ortası ve güneyindeki savaş bitmiş olacak, sadece batıdaki Darfur gündemimizde olacak.” dedi.
Muhabir: Ahmed Satti
