Pamuk ipliğinden örülen Kastamonu fanilası, 2020 yılında “Kastamonu Örme Fanilası/Kastamonu Fanilası” ismiyle Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenerek coğrafi işaret aldı.
Doğal malzemeyle yapıldığı, sağlıklı olduğu, kışın sıcak, yazın serin tuttuğu için talep gören Kastamonu fanilasının, Kurtuluş Savaşı’nda önemli rol üstlenen kentteki kadınlar tarafından evlerdeki tezgahlarda dokunarak Mehmetçiğe gönderildiği biliniyor.
Fanila üreticisi Melahat Çetinyalçın, AA muhabirine, 19 yıldır ürettiği yöresel ürünleri, dükkanında sattığını söyledi.
Çetinyalçın, kentin önemli yöresel ürünlerinden birinin Kastamonu fanilası olduğunu belirterek şöyle konuştu:
“Kastamonu el dokumalarını, Kastamonu fanilalarını yapıyorum. Kastamonu fanilası yüzde 100 pamuktur. Pamuk olduğu için kışın sıcak tutar, yazın da ter emme özelliğine sahiptir. Biz de burada küçük yaştan itibaren tüm bedenlere uygun fanilalar örüyoruz. Teri emdiği için hastalık olmuyor. Bu özelliğinden dolayı eskiden beri bizim buralarda, ‘Ankara’daki doktorlar Kastamonu fanilası giyilmesini önerirdi’ diye söylenir. İşte o fanila, bu fanila.”
Yazın giyilmesi için de farklı modellerini ürettiklerini aktaran Çetinyalçın, “Yazın da kadınlara yönelik farklı modellerde fanilalar yapıyoruz. Askılı, dantelli modellerini üretiyoruz.” diye konuştu.
Çetinyalçın, Kastamonu’nun soğuk bir şehir olması nedeniyle bu fanilanın yaygın kullanıldığını belirterek şunları kaydetti:
“Kastamonu soğuk bir şehir. Sıcak tuttuğu için bu fanilalar yaygın. Kastamonulu hanımlar Kurtuluş Savaşı döneminde de bu fanilaları örüp cephedeki askerler üşümesin diye göndermişler. Biz, bugün de hala fanila üretimine ve satmaya devam ediyoruz. İnternet satışlarımız var, fuarlara katılıp oralarda satıyoruz. Telefonla bize ulaşıp sipariş edenler oluyor, Kastamonu’ya gezmeye gelenler alıyor.”
Fanila üreticisi Mustafa Özeren ise Kurtuluş Savaşı’ndaki geleneğin sonraki yıllarda da devam ettiğini dile getirerek “Kastamonu fanilası için 1960’lı yılarda kooperatif kuruldu. Herkes evinde yaptığı fanilaları kooperatife bırakırdı. Buradan da askeriyeye giderdi. Bunlar sağlıklı olduğu için o zaman da revaçtaydı. Kastamonu o zaman hem hizmet etti hem de para kazandı.” ifadelerini kullandı.
Ahmet Çolakhüseyinoğlu da yaklaşık 10 yıldır bu işi yaptığını söyledi.
Annesinden kalan örgü makinesiyle çalıştığını anlatan Çolakhüseyinoğlu, “Benden önce 50 yıl annem evde yaptı bu işi. Annem vefat etikten sonra makineyi bir komşumuza verdik o devam etti. Ben emekli olduktan sonra bu sefer de ben yapmaya başladım. Bu mesleği yürütmeye çalışıyoruz. Bizden sonra bu işin devamı pek yok gibi.” dedi.
Fanilanın özelliğinden bahseden Çolakhüseyinoğlu, “Bunlar yüzde 100 pamuk olduğundan dolayı kıymetli. Doktorlar özellikle bunu tavsiye ediyor. Teri çekiyor, teri içinde hapsediyor. Özellikle çocuklar için bizi arayıp buluyorlar. Fanilaları Konya, Bursa, Balıkesir ve Afyon’a gönderiyorum, Dükkana gelip alan da oluyor.” diye konuştu.
Muhabir: Özgür Alantor
