ESKIŞEHIR (AA) – Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Fen Fakültesi Matematik ve Bilgisayar Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Çelik, 2016 yılında doktora tezi olarak başladığı, işaret dili çeviri sistemleri üzerine yaptığı çalışmalarla TÜBİTAK BİGG Programı’ndan 150 bin lira destek aldı.
ESOGÜ Teknopark bünyesinde şirket kuran Çelik, kurduğu 20 kişilik ekibiyle öncelikle işaret dili çeviri sistemlerine yoğunlaşırken, zamanla görme ve bedensel engelli bireylerin de internet kullanmakta yaşadığı bazı problemleri çözmek için yapay zeka teknolojilerini daha geniş alanda kullanmaya başladı.
Çelik’in kurduğu “WeAccess AI” adlı şirket, anlaşma sağladıkları internet sitelerine entegre edilen, işitme engelliler için işaret dili, görme engelliler için betimleme, hareket kabiliyeti kısıtlı bireyler için ise sesli komut ve göz takip sistemini içeren uygulama geliştirdi.
Uygulama için Türkiye’de 40’tan fazla kurumla işbirliği yapan Çelik, AA muhabirine, dijital erişilebilirliğin herkes için bir hak olduğunu söyledi.
Dijital ortamın tüm bireyler için erişilebilir olması gerektiğini vurgulayan Çelik, “Bir internet sayfasının, mobil uygulamanın, elektronik belgenin herkes tarafından kolayca erişilebilir olması lazım. Teknoloji ilerliyor, dijital erişilebilirlik çok genişliyor. Engelli bireylerimiz dijital erişilebilirlik konusunda maalesef sorun yaşıyor. Biz de yapay zekayı bu sorunları çözmek için kullanıyoruz.” dedi.
Doç. Dr. Çelik, geliştirdikleri internet sitesi işaret dili eklentisi sayesinde işitme engellilerin internet içeriklerini daha iyi anlayabildiğini belirterek, “İşitme engelliler duyma ve konuşma yetilerine sahip olmasalar da görebiliyorlar ancak okuduklarını anlamakta zorluk yaşıyorlar. Bu nedenle geliştirdiğimiz araç, eklentiyi aktifleştirdikten sonra cümleleri tıklanabilir hale getirerek anlık olarak işaret diline çeviriyor.” ifadelerini kullandı.
“Bu sayede yüzde 90 anlaşılabilirlik sağlıyoruz”
Çelik, görme engelliler için de medya içeriklerini erişilebilir hale getiren sistem geliştirdiklerini, resimleri otomatik olarak betimleyerek, görüntülerin erişilebilir hale getirildiğini vurguladı.
İnternet sitelerinin erişilebilirlik standartlarına uygun hale getirilmesi için yapay zeka destekli analiz sistemleri de geliştirdiklerine dikkati çeken Çelik, şöyle devam etti:
“İnternet sitesi geliştiricileri, standartları bilmeden sadece tasarım ve kullanış kısmına odaklanıyorlar. Bizim geliştirdiğimiz yapay zeka destekli ürünle, web sayfalarını tarayıp erişilebilirlik standartlarına ne kadar uygun olduklarını ölçüyor, eksiklerini tespit edip web geliştiricilere iyileştirme önerileri sunuyoruz. İşaret dili, el hareketleri ve mimiklerle oluşan bir dil olduğu için projemizde gerçek insan modelini kullanarak daha anlaşılabilir çeviriler yapıyoruz. Bu sayede yüzde 90 anlaşılabilirlik sağlıyoruz.”
“Hollanda, Almanya ve İspanya pazarlarında yer almak istiyoruz”
Çelik, şu anda Arap İşaret Dili çeviri sistemini geliştirmek için çalıştıklarına değindi.
Avrupa pazarına da girmek için girişimlerini hızlandırdıklarını anlatan Çelik, “Hollanda, Almanya ve İspanya pazarlarında yer almak istiyoruz. 2025 yılı içerisinde Orta Doğu ile Kuzey Afrika bölgesine ve Avrupa’da belirli bir pazar payına ulaşmayı hedefliyoruz.” dedi.
Doç. Dr. Çelik, dijital erişilebilirliğin sosyal sorumluluk değil, kurumsal zorunluluk olduğunu sözlerine ekledi.
Muhabir: Zehra Ongan
