BANJUL (AA) – Sadece Atlas Okyanusu’na kıyısı olan Afrika ülkeleri değil, kıta dışından birçok kişi, yıllardır bu bölgede balıkçılığı temel geçim kaynağı olarak sürdürüyor.
Özellikle Gambiya, Moritanya, Senegal, Gana ve Fildişi Sahili, ticari balıkçılık faaliyetlerinde öne çıkan ülkeler arasında yer alıyor.
Bölgenin sıcak suları, ton balığı, uskumru, sardalya ve orkinos gibi ekonomik değeri yüksek türlere ev sahipliği yapıyor.
Yerel halk, geleneksel yöntemlerle balıkçılık yaparken, büyük ölçekli yabancı balıkçı filolarının bölgedeki varlığı giderek artıyor.
Uluslararası şirketlerin yoğun avlanması, balık stoklarını tehdit ediyor
Uluslararası şirketlerin yoğun avlanması, balık stoklarını ciddi şekilde tehdit ederken yerel balıkçıları da zor durumda bırakıyor.
Bölgede kaçak ve aşırı avlanma büyük sorun teşkil ediyor.
Afrika Birliği (AfB) ve bölgesel örgütler, deniz kaynaklarının korunması için uluslararası işbirliklerini artırma çabasında.
Uzmanlar, Batı Afrika’daki balıkçılık sektörünün sürdürülebilirliğinin sağlanması için sıkı denetimler ve yerel balıkçılara destek programlarının hayata geçirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Batı Afrika’nın küçük ama denizle iç içe yaşayan ülkelerinden Gambiya, balıkçılıkta önemli bir merkez olmaya devam ediyor.
Balıkçılık, küçük kıyıya rağmen önemli geçim kaynağı
Gambiya’nın küçük kıyı şeridine rağmen balıkçılık sektörü, halkın önemli bir geçim kaynağı durumunda.
Ülkenin en hareketli balıkçılık noktalarından biri olan Tanji Sahili, günün ilk ışıklarıyla birlikte balıkçı teknelerinin dönüşüne sahne oluyor.
Tekneler kıyıya yanaşırken sahilde bekleyen kadınlar, sabırsızlıkla taze balıkların boşaltılmasını izliyor.
Gambiyalı kadınlar, sadece balıkların ayrıştırılmasında değil, işlenmesi ve pazarlanmasında da önemli rol oynuyor.
Martıların eşliğinde taze balık
Kıyıya getirilen balıklar hızla tasnif edilerek kurutuluyor, tütsüleniyor ya da doğrudan satışa sunuluyor.
Sahilin hemen yanında kurulan geçici satış tezgahları, yerel balık pazarının can damarı niteliğinde. Taze balık almak isteyenler, buradaki hareketli pazarlarda sıkı pazarlıklar yaparak ihtiyaçlarını karşılıyor.
Martıların, balıkçıların getirdiği küçük balıklar için sahilde dans edercesine uçuşması, Tanji Sahili’nin vazgeçilmez manzaralarından biri haline gelmiş durumda.
Yiyecek, iş ve sosyal hayat
Tanji Sahili İdari Yönetim Başkanı Lamin Boajang, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Tanji balıkçı köyünün yiyecek, iş ve sosyal hayat gibi birçok alanda ülke halkına fayda sağladığını belirtti.
Tanji balıkçı köyünün, halka balık ve deniz ürünleri sağlamasının yanı sıra ihraç edilen ürünlerin ülkeye de faydası olduğunu aktaran Boajang, iş alanı itibarıyla da balıkçılar, aileleri, balık kamyonu yükleyicileri ve taze balık tedarikçileri gibi işçiler için istihdam vesilesi olduğunu dile getirdi.
Boajang, balıkçılığın insanların doğayla daha fazla bağlantı hissetmesine yardımcı olduğuna işaret ederek balıkçı köyünün halkın su teminini, sağlık kliniklerini ve okulları desteklediğini dile getirdi.
Turizmin ana merkezlerinden biri
“Balıkçı köyü, ayrıca canlı ve renkli bir yer olmasıyla beraber balıkçılık ekonomisinin bir parçası.” ifadesini kullanan Boajang, Tanji Sahili’nin, turizmin ana merkezlerinden biri olduğunu ve ziyaretçilerin köyün atmosferini ve martıların seslerini deneyimleyebildiklerini anlattı.
Hükümetin, yabancılara da bu denizde balık tutmak için teşvikler yaptığı bilgisini paylaşan Boajang, şöyle devam etti:
“Gambiya’da birçok farklı balık türü var. Bunlardan biri, özellikle yerel mutfakta sıkça kullanılan bonga balığı. Ayrıca, leydi balığı, kaptan balığı, yayın balığı, baraküda ve sakar gibi türler bölgedeki sularda yaygındır. Zaman zaman sarı ton balığı da bulunulabilir. Bunun yanı sıra Gambiya sularında ahtapot ve mürekkep balığı gibi endüstriyel değeri yüksek deniz ürünleri de avlanıyor. Kalamar, kılıç balığı, kırmızı levrek ve ‘screamer’ adı verilen tür de burada sıkça rastlanan balıklardandır.”
“Yasa dışı balıkçılık faaliyetleri en büyük engeller arasında”
Karşılaştıkları zorluklarla ilgili olarak Boajang, “Aşırı avlanma, yetersiz altyapı, kalite kontrol stratejisinin eksikliği, iklim değişikliğinin balık popülasyonu üzerindeki olumsuz etkileri ve yasa dışı balıkçılık faaliyetleri en büyük engeller arasında yer alıyor. Ayrıca, sınırlı pazar altyapısı ve çevresel etkiler de sektörümüzü zorlayan diğer önemli faktörlerdir.” değerlendirmesinde bulundu.
Tanji Sahili İdari Yönetim Başkan Yardımcısı Mod Lamin Jeng de sahilin, Gambiya’daki çok önemli bir balıkçılık ve ülkenin en büyük balık karaya çıkarma alanı olduğunu kaydetti.
Balıkçılık faaliyetinin Gambiya halkı için çok önemli olduğunun altını çizen Jeng, buranın ulusal kalkınmaya katkıda bulunduğunu ve insanların yaşam koşullarını iyileştirdiğini vurguladı.
Balıkçılık sektörü, GSYİH’ye yüzde 12 katkı sağlıyor
Jeng, “Gambiya’daki balık tüketimi insan proteinine katkıda bulunuyor. Diğer alternatif olan sığır eti veya tavuk pahalı ama Gambiya halkı için balık daha ucuz. Bu sektör, ülkenin ulusal yıllık gayrisafi yurt içi hasılasına (GSYİH) yaklaşık yüzde 12 katkıda bulunuyor. Bu nedenle balıkçılık çok önemli.” ifadelerini kullandı.
“Burada çok sayıda yabancının olduğunu görebilirsiniz.” diyen Jeng, şöyle konuştu:
“Tanji’de balıkçıların yaklaşık yüzde 90’ı yabancıdır. Çoğu Senegal’den geliyor. Bunlar, zanaatkar balıkçılardır. Yerliler, balıkçıların yüzde 10’unu teşkil ediyor. Dünyanın her yerinden gelenler de var. Mısır, Çin, Japonya gibi ülkelerden balıkçılar var.”
Muhabir: Ahmed Satti,Gökhan Kavak