BERLIN (AA) – ABD, iki komşu ülkeden gelen mallara yüzde 25 yeni ithalat tarifeleri uygulamaya başladı. Çin mallarına uygulanan mevcut gümrük vergileri de iki katına çıkarılarak yüzde 10’dan 20’ye yükseltildi.
Uygulamadan etkilenen üç ülke misillemeyle karşılık vereceklerini duyururken ABD mallarına yönelik yeni tarifeler de açıklanmaya başladı. Yeni tedbirler ve karşı tedbirler ise yılda yaklaşık 2,2 trilyon dolar değerindeki ticari malları etkiliyor.
ABD’nin küresel ticarette haksızlığa uğradığına inanan ve birçok ülkenin ABD mallarına daha yüksek gümrük vergisi uyguladığını savunan Trump’ın son hamlesi, finans piyasalarında olumsuz karşılanırken ABD hisse fiyatları dünya çapında düşüşe geçti.
ABD’de S&P 500 endeksi dün akşam yüzde 1,75, teknoloji ağırlıklı Nasdaq ise yüzde 2,64 düşüş yaşadı.
Meksika pesosu ve Kanada doları da ABD doları karşısında değer kaybetti.
Trump, eylemlerini uyuşturucu politikasıyla gerekçelendirirken her üç ülkenin de ölümcül fentanil opioid ve öncü kimyasalların ABD’ye akışını durdurmak için yeterince çaba göstermediğini iddia etti.
Trump, ayrıca gümrük vergilerini ABD ekonomisini güçlendirmek ve istihdam oluşturmak için kullanmak istediğini belirtti.
Bu kapsamda, ABD Başkanı Trump, şirketleri ülkesinde üretim tesisi kurmaya çağırarak, “Bu durumda gümrük vergisi olmayacak.” dedi.
Hangi ülke ne karşılık verdi?
Buna karşılık, tarifelerden etkilenen her üç ülke de karşı önlemler alıyor. Kanada Başbakanı Justin Trudeau, 20,7 milyar dolar değerindeki Amerikan ithalatına yüzde 25’lik acil gümrük vergisi uygulanacağını açıkladı.
Trump’ın gümrük vergilerinin 21 gün sonra hala yürürlükte olması halinde 86,2 milyar dolar değerindeki mallara daha fazla gümrük vergisi uygulanacak.
Trudeau daha önce Kanada’nın ABD’den bazı alkollü içecekler, ev aletleri ve Florida’dan portakal suyunu hedef alacağını açıklayarak, “Tarifeler inanılmaz derecede başarılı bir ticaret ilişkisini bozacaktır.” ifadesini kullanmıştı.
Trudeau, Trump’ın görevdeki ilk döneminde imzaladığı ABD, Meksika ve Kanada arasındaki serbest ticaret anlaşmasını ihlal edeceklerini de belirtmişti.
Meksika Ekonomi Bakanlığı da bugün Mexico City’de ABD’ye karşı önlemleri açıklayacağını duyurdu.
Meksika ve Kanada, ürünlerine yönelik gümrük vergilerinin Kuzey Amerika ekonomisi üzerinde çok daha ciddi etkileri olabileceği belirterek, ABD’deki otomobil, makine, enerji üreticilerinin ve tarımsal ürün işleyicilerinin bu ülkelerden ürünlere ihtiyacı olduğunu ifade etti.
Çin ise Trump’ın ithal tüm ürünlere gümrük tarifesi oranını yüzde 20’ye çıkarma kararına karşı, bu ülkeden ithal belirli tarım ve gıda ürünlerine ek gümrük vergisi getirerek ABD’li şirketlere yaptırımları duyurdu.
Çin Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, ABD’den kanatlı hayvan ile arpa, mısır ve pamuk gibi tarım ürünlerinin ithalatına yüzde 15, soya fasulyesi, domuz eti, dana eti, meyve, sebze ve süt ürünleri ithalatına ise yüzde 10 ek gümrük vergisi getirileceği bildirildi.
Yeni gümrük vergilerinin 10 Mart’tan itibaren yürürlüğe gireceği ifade edilen açıklamada, “ABD’nin tek taraflı tarife kararı Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarını ihlal ediyor. Çin, DTÖ kurallarına uygun olarak meşru haklarını ve çıkarlarını koruyacak, çok taraflı ticaret sistemini ve uluslararası ekonomik düzeni savunmayı sürdürecektir.” denildi.
Çin karar kapsamında ABD’li 15 firmayı ihracat kontrol listesine ekledi, 10 ABD şirketini de Çin’in egemenlik ihtilafı içinde olduğu Tayvan’a silah satışı ve askeri işbirliğinde rolü olduğu gerekçesiyle “güvenilmez varlık listesine” aldı.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü “Çin’in meşru hak ve çıkarlarını kararlılıkla savunacağını” duyurarak, ABD’nin ticaret ya da gümrük vergisi savaşı başlatmak istemesi halinde kendilerinin buna sonuna kadar direneceğine dikkati çekti.
ABD’nin Çin mallarına yönelik yüzde 10’luk ek gümrük vergisi, 4 Şubat’ta yürürlüğe girmişti. Trump’ın bir diğer kararıyla da bu mallara yönelik gümrük vergisi yüzde 10’dan 20’ye çıkarıldı. Buna gerekçe olarak ise ABD’deki fentanil krizi gösterildi. Bu, daha önce yüzde 25’e varan mevcut tarifelere ek olarak yüzde 20’lik tarife anlamına geliyor. Tüm bu tarifeler Trump tarafından ilk döneminde yaklaşık 370 milyar dolar değerindeki ABD ithalatına uygulanmıştı.
Trump’ın ilk dönemindeki ticaret savaşları ABD’li çiftçilere ağır darbe vurmuştu. Çiftçiler ihracat satışlarında yaklaşık 27 milyar dolar kaybederken, Çin’deki pazar paylarını Brezilya’ya kaptırmak zorunda kalmıştı.
Dış ticaret açığını azaltmak ve yerli üretimi desteklemek amacıyla AB ürünleri için de gümrük vergilerini önemli ölçüde “kesinlikle” artıracağını açıklayan Trump, AB’den yapılan tüm ithalata yüzde 10 ya da yüzde 20 gümrük vergisi uygulamak istiyor.
Analistler, Donald Trump’ın son hamlesini, “küresel ekonomiyi ateşe verebilecek bir oyun” olarak nitelendiriyor.
Muhabir: Nuran Erkul Kaya,Bahattin Gönültaş
